Üstad kızdı...

Boş zamanlarını, sürekli, iskambil, tavla, okey veya günümüz için söylersek play station, at yarışı, iddaa türünden oyunlar oynayarak tüketenler hakkında şunları söylemiştir:

Keskinlikten yoksun küt bir kafa kural olarak körelmiş duyarlılıklarla, hiçbir his yahut heyecanın etkileyemeyeceği bir ruh haliyle, sözün kısası, ne kadar büyük yahut korkunç olursa olsun, çok fazla acı ya da endişe hissetmeyen bir mizaçla birliktedir. İmdi, zihinsel körlük yahut kütlüğün temelinde yatan şey ruh boşluğudur - ya da bönlüğü-, ki bir sürü çehreye damgasını vurmuştur ve kendisini dış dünyadaki bütün önemsiz-lüzumsuz şeylerle sürekli ve canlı bir dikkatle ele veren bir zihin durumudur. Bu boşluk can sıkıntısının gerçek kökenidir ve sürekli olarak zihni ve ruhu bir şeyle meşgul etmek için dışarıdan gelen bir uyarıya ihtiyaç duyar. İnsanların bu amaçla seçtikleri şeyler, başvurdukları sefil eğlencelerin, yarenlik ve sohbet bahsindeki genel telakkilerin: ya da aynı şekilde kapı önlerinde yahut pencereden sarkarak dedikodu eden çok sayıdaki insanın, gösterdiği gibi çok özel değildir.

İnsanların yarenlik için hemcinslerinin, oyalayıcı şeylerin, eğlencenin, her türden lüzumsuz lüksün peşine düşmesi esas itibariyle, bu deruni ruhsal boşluk nedeniyledir ki çoklarını savurganlığa ve sefalete sürükler. Bu mutsuz hissiyata karşı koymak [onu etkisizleştirmek] için insanlar, uğraştıkları kısacık süre içerisinde haz veren lüzumsuz şeylerin peşinde koşup dururlar, böyle bir umutla iradeyi harekete geçirmek ve dolayısıyla zihni devingen hale getirmek için çabalarlar; çünkü iradenin bu saiklerine anlam kazandırması gereken sonuncusudur. Gerçek ve tabii saiklerle karşılaştırıldığında bunlar altın paraya kıyasla kağıt paradan başka bir şey değildir; çünkü bunların değerleri sadece indi-keyfidir, kağıt oyunları ve benzeri şeyler ki münhasıran bu amaç için icat edilmişlerdir. Ve eğer yapacak başka bir şey yoksa böyle bir insan ya vakti israf edecek ya da şeytanın yat borusunu çalacaktır yahut beynini çalıştırmak için bir sigara bunların yerine iyi bir ikame olabilir. Bu yüzdendir ki bütün ülkelerde insan topluluklarının temel uğraşı kâğıt oyunlarıdır ve verilen değerin çapı ve zahiri göstergeler düşüncenin iflasının ilanıdır. İnsanlar meşgul olacakları düşünceleri olmadığı için kâğıtlarla uğraşırlar ve birbirlerinin paralarını kazanmaya çalışırlar. Budalalar!

Fakat haksızlık etmek istemem; dolayısıyla izin verin kağıt oyunlarını savunmak için kesinlikle, bunun dünyaya ve iş hayatına bir hazırlık olduğunun söylenebileceğine işaret edeyim; çünkü bir kimse böylelikle tesadüfi ama değiştirilemez koşulları [bu durumda kağıtlar] nasıl zekice kullanabileceğini ve bunlardan olabileceği kadar kazançlı çıkmasını öğrenir ve bunu yapmak için bir insan bir miktar riyakarlık [ikiyüzlülük] ve kötü bir işte nasıl iyi bir yüz takınabileceğini öğrenmelidir. Fakat diğer yandan tam da bu sebepten ötürü kağıt oyunu bu denli ahlak bozucudur, çünkü oyunun bütün amacı mümkün olan her yola, her türlü hile ve aldatmaya başvurarak başkasına ait olanı kazanmaktır. Ve oyun masalarından kapılan bu türden alışkanlık, ait olduğu yerden dışarı çıkıp günlük hayata karışır; ve günlük hayatın işlerinde bir insan yavaş yavaş artık öyle bir noktaya gelir ki meumu [latince: bana ait olanı] ve tuumu [latince: sana ait olanı] hemen hemen kağıtlarla aynı şekilde görmeye ve sahip olduğu üstünlükler her ne ise onları, en son noktaya kadar kullanması gerektiğini düşünmeye başlar. Kastettiğim kimselerin örneklerine ticaret hayatında her gün rastlanır.

Arthur Schopenhauer.

Okumak, yazmak ve yaşamak üzerine…

Çeviren: Ahmet Aydoğan.